درس ۳۲ زبان ترکی

جمله سازی درزبان ترکی:

بخش سوم: حرف تکمیلی ( y = ی) و تغییرشکل صرف افعال توسط حرف صدادار :

******************************

مشاهده درس در ادامه........................


جمله سازی درزبان ترکی:

بخش سوم: حرف تکمیلی ( y = ی) و تغییرشکل صرف افعال توسط حرف صدادار :

******************************

شاید برای شما سوال پیش اومده باشه که توزبان ترکی اگربخواهیم حرف ربط (به) را به اسمی بچسبانیم و حرف آخر اسم صداداربود، تکلیف چیست؟در زبان ترکی (به) همان(Ə) میباشه که در ترکیب با یه اسمی که حرف آخرش صدادار باشه مشکل پیش میاد.در این صورت باید از (ی) تکمیلی استفاده کنیم.مثال: به علی + Y + Ə = ƏLIYƏ =  ƏLI-----ƏLI

əlıyə deyirəm: به علی میگویم.

مثال های دیگر:

*:من به پدرنگاه میکنم mən ataya baxıram

* onlar anaya baxırlar: آنها به مادر نگاه میکنند

توجه: حرف تکمیلی ((ی)) بدون استثناء درهمه جا باید بین دوحرف صدادار بکار رود.در غیر اینصورت کلمه مذکور غلط بوده و فهمیده نمیشود.

** کاربرد دیگر (ی) تکمیلی در بعضی افعال که حرف اخر انها صدادار باشد،مثل:

من اوخویورام........mən oxuyuram.......من می خوانم.

****************************************************

تغییر شکل صرف افعال توسط حرف صدادار فعل:

- فعلی که آخرین حرف صدادار آن به یکی از حروف(ə-e-i-ö-ü) ختم شود، برای اول شخص مفرد به این صورت صرف میشود: بن فعل+ ره م:bon + rəm ...مثل : gəlirəm\\görürəm\\gedirəm

*******************************

- فعلی که آخرین حرف صدادار آن به یکی از حروف(a-ı-o-u) ختم شود، برای اول شخص مفرد به اینصورت صرف میشود: بن فعل+ رام:bon + ram...مثل: alıram\\oluram\\dururam

*******************************

- افعالی که اخرین حرف صدادار آنها با اهنگ بالایی  وبا یکی از دو حرف ö-ü باشد، به شکل زیر صرف میشوند:(زمان حال):

Mən gülürəm\\sən gülürsən\\o gülür

- افعالی که آخرین حرف صدادار انها با آهنگ پائینی (با حروف a-ı) میباشد:

Mən alıram\\sən alırsan\\siz alırsınız

- افعالی که آخرین حرف صدادار آنها با آهنگ پائینی (با دو حرفo-u) باشد، بشکل زیر صرف میشوند:

Mən uçuram\\sən uçursan\\......

**** فعلی که آخرین حرف آن به حرف صدادار(e-a-i-ı-ə-o-ö-u-ü) ختم شود، در صرف یک ((یy)) تکمیلی بخود می گیرد:(زمان حال):مثال:

من یئییره م:mən yeyirəm:من میخورم

*** توجه: بعضی از افعالی که آخرین حرف آنها صدادار است (مثل: اوخویورام{میخوانم}، ایشله ییرم{کار میکنم}، ایسته ییرم{می خواهم} در محاوره آخرین حرف صدادار آنها را همراه حرف تکمیلی (ی) به نادرست حذف میکنند.مثال:

اوخویورام  oxuyuram   به شکل اوخورام oxuram

ایشله ییرمişləyirəm     به شکل ایشلیرم işlirəm

ایسته ییرم istəyirəm    به شکل ایستیرم  istirəm

اوشویورم üşüyürəm   به شکل اوشورم  üşürəm